Podnoszenie kwalifikacji z pomocą firmy

Płatne zwolnienie z pracy czy urlop szkoleniowy to podstawowe świadczenia dla pracownika, który podnosi kwalifikacje za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy. Natomiast ewentualne dofinansowanie nauki to już kwestia uzgodnień stron.

Po powrocie z wakacji, kiedy to różne oferty i reklamy szkoleniowe, warsztatowe, kursów językowych czy studiów podyplomowych zaczynają przysłaniać oferty wyjazdowe, jest dobry moment, aby podjąć decyzję i zobowiązanie co do dalszego podnoszenia własnych kwalifikacji.

Kodeks pracy nie daje szczegółowych wytycznych w zakresie podnoszenia kwalifikacji pracowniczych. Dwa identyczne przepisy kodeksu pracy – art. 17 i art. 94 pkt 6 – mówią w zasadzie to samo: pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

W tym zakresie pracodawca może odwołać się jedynie do Rozporządzenia MEN z 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 622). Jednak wskazuje ono tylko formy szkolenia i rodzaje placówek oraz kwestie techniczne związane z ich organizacją.

Oznacza to, że strony mają dość dużą swobodę w wychodzeniu z inicjatywami podnoszącymi kwalifikacje. Forma i zakres wsparcia takich inicjatyw zależy ostatecznie od ich porozumienia się w tej sprawie.

Doskonalenie umiejętności to nie wszystko

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych może dotyczyć zarówno aktualnie zajmowanego przez pracownika stanowiska, jak i aktualnie wykonywanych zadań. Z perspektywy pracodawcy celem takich szkoleń jest podniesienie efektywności zatrudnionych albo polepszenie  jakości ich pracy.

Jednak zakładając rozwój pracownika, jego awans lub zmianę profilu prowadzonej działalności, oferta szkoleniowa powinna przygotowywać do pracy na innym poziomie czy w innym zakresie.

Mentoring / coaching

Coraz bardziej modne wśród kadry średniego i wyższego szczebla jest obejmowanie takich pracowników programem mentoringu albo zindywidualizowanych szkoleń i sesji rozwojowych (coaching), które zmierzają w szczególności do podnoszenia miękkich kwalifikacji pracowników związanych z zarządzaniem i rozwojem biznesu. Takie zindywidualizowane programy, ukierunkowane również na bezpośrednie środowisko pracy i zakład, często stają się alternatywą do kosztownych programów studiów menadżerskich (MBA).

Rodzaje świadczeń

Z inicjatywą podnoszenia kwalifikacji pracownika może wyjść zarówno on sam, jak i pracodawca. Jednak bez zgody pracodawcy i porozumienia się z nim, zatrudniony nie może liczyć na zwolnienie z całości lub części dnia pracy czy na płatny urlop szkoleniowy.

Za takie zwolnienie z pracy czy urlop szkoleniowy firma powinna wypłacać wynagrodzenie jak za urlop. Są to podstawowe świadczenia, które należy zagwarantować pracownikowi, jeśli podnosi on kwalifikacje za zgodą pracodawcy lub z jego inicjatywy.

Z kolei wszelkie formy i zakres dofinansowania udziału w szkoleniach jest kwestią umowy między stronami. Może dotyczyć zarówno samych kosztów szkolenia lub ich części, np. opłat za dojazdy, kosztów zakwaterowania – o ile takie są konieczne, lub też kosztów materiałów czy podręczników.

Najważniejsze jest jednak to, że te dobrowolne formy wsparcia pracownika, w tym dofinansowanie, nie może być udzielone w zamian albo kosztem praw wynikających z kodeksu pracy. Nie mogą zatem zastąpić np. wolnego udzielanego na czas szkolenia.

Planując różne formy wsparcia w kontekście podnoszenia kwalifikacji pracowników, należy pamiętać również o ich konsekwencjach podatkowych i z perspektywy ubezpieczenia świadczeń społecznych.

Zdaniem autorki

Obecnie pracodawcy w zasadzie nie mają wyboru i powinni tak zbudować swoją ofertę podnoszenia kwalifikacji podwładnych, aby była ona atrakcyjna zarówno dla obecnych pracowników, jak i kandydatów. Taka oferta staje się bowiem dodatkowym kryterium podejmowania decyzji o zatrudnieniu w danej firmie, zgodnie z badaniami ponad 70% pracowników kieruje się tym. Podobnie jak to, że pracownik będzie miał szanse rozwoju i zdobywania kwalifikacji w ramach zakładu pracy czy poza nim, a pracodawca będzie patrzył na to przychylnym okiem.

Artykuł "Firma wesprze w nauce" autorstwa Karoliny Stawickiej ukazał się 20 września 2018 roku w dzienniku Rzeczpospolita.