Polska Ustawa o przeciwdziałaniu wspieraniu agresji na Ukrainę
Autorzy
Od 16 kwietnia 2022 r. w Polsce obowiązuje nowa Ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służąca ochronie bezpieczeństwa narodowego („Ustawa o przeciwdziałaniu wspieraniu agresji na Ukrainę”). Ustawa ta nakazuje wykluczanie wykonawców wpisanych na listę prowadzoną przez ministra właściwego ds. wewnętrznych. Polski ustawodawca nie zdecydował się na zmianę obowiązującej Ustawy Prawo zamówień publicznych ("Ustawa Pzp"), lecz wprowadził inną, równoległą ustawę.
Podstawy wykluczenia
Zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu wspieraniu agresji na Ukrainę, z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wyklucza się:
- wykonawcę oraz uczestnika konkursu wymienionego w wykazach określonych w rozporządzeniu 765/2006 i rozporządzeniu 269/2014 albo wpisanego na listę prowadzoną przez ministra właściwego ds. wewnętrznych na podstawie decyzji orzekającej o zastosowaniu środka wykluczającego;
- wykonawcę oraz uczestnika konkursu, którego beneficjentem rzeczywistym w rozumieniu Ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2022 r. poz. 593 i 655) jest osoba wymieniona w wykazach określonych w rozporządzeniu 765/2006 i rozporządzeniu 269/2014 albo wpisana na listę lub będąca takim beneficjentem rzeczywistym od dnia 24 lutego 2022 r., o ile została wpisana na listę prowadzoną przez ministra właściwego ds. wewnętrznych na podstawie decyzji orzekającej o zastosowaniu środka wykluczającego;
- wykonawcę oraz uczestnika konkursu, którego jednostką dominującą w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 37 Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2021 r. poz. 217, 2105 i 2106) jest podmiot wymieniony w wykazach określonych w rozporządzeniu 765/2006 i rozporządzeniu 269/2014 albo wpisany na listę lub będący taką jednostką dominującą od dnia 24 lutego 2022 r., o ile został wpisany na listę prowadzoną przez ministra właściwego ds. wewnętrznych na podstawie decyzji orzekającej o zastosowaniu środka wykluczającego.
Ustawa ma zastosowanie do wszystkich zamówień publicznych
Ustawa o przeciwdziałaniu wspieraniu agresji na Ukrainę wprowadza nowe, samodzielne i obligatoryjne podstawy wykluczenia, które muszą być weryfikowane w postępowaniach wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia w życie tej Ustawy. Obowiązek ten ma zastosowanie do wszystkich zamówień publicznych lub konkursów, niezależnie od ich wartości, w tym udzielanych z wyłączeniem Ustawy Pzp. Jest to regulacja niezależna od przepisów obowiązujących na mocy rozporządzenia 833/2014, zmienionego rozporządzeniem 2022/576, które dotyczy wyłącznie zamówień publicznych o wartości równej lub wyższej od progu unijnego. Rozporządzenie unijne stanowi odrębną podstawę wykluczenia wykonawcy w stosunku do Ustawy o przeciwdziałaniu wspieraniu agresji na Ukrainie.
Dokumenty
W grupie dokumentów stosowanych do oceny, czy zachodzą podstawy wykluczenia w związku z sankcjami nałożonymi na Rosję, znajdują się "wszelkie dostępne środki podmiotowe". Nie zostały one precyzyjnie wskazane, dlatego najczęściej stosowanym dokumentem jest oświadczenie własne wykonawcy zawierające stwierdzenie, że wykonawca nie podlega wykluczeniu na podstawie art. 7 ust. 1 Ustawy o przeciwdziałaniu wspieraniu agresji na Ukrainę.
Kara za udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia
Jednocześnie polski ustawodawca wprowadził kluczowy środek mający na celu zapobiegać ubieganiu się o udział w postępowaniach przez podmioty powiązane z Rosją. Do Ustawy o przeciwdziałaniu wspieraniu agresji na Ukrainę dodano karę pieniężną w wysokości do 20 000 000 zł. Kara ta nakładana jest przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych na osobę lub podmiot podlegający wykluczeniu na podstawie tej Ustawy.
