Wolne na naukę przed egzaminem

Pracownik, który podnosi kwalifikacje zawodowe z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy, ma prawo do urlopu szkoleniowego. Wolne przepadnie, jeśli nie wykorzysta go przed zaliczeniem.

Szybkie tempo życia oraz rozwijające się nieustannie nowe technologie zmuszają człowieka do ciągłego zgłębiania wiedzy, aby nie pozostać w tyle za zmieniającym się światem. Przekłada się to również na zawodową sferę życia. Dziś nie wystarczy już tylko poprawne wykonywanie pracowniczych obowiązków. Konieczne jest ciągłe doskonalenie i podnoszenie kwalifikacji, aby utrzymać wysoką pozycję na rynku pracy i być pożądanym przez pracodawców.

Na zajęcia i zaliczenia

Pracownikowi, który podnosi kwalifikacje zawodowe z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą, przysługuje:

• płatny urlop szkoleniowy oraz
• płatne zwolnienie z całości lub części dnia pracy na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia przez cały czas ich trwania.

To płatne zwolnienie przysługuje w sytuacji, gdy zajęcia odbywają się w czasie pracy podwładnego lub gdy wyjście z pracy zgodnie z rozkładem uniemożliwiłoby mu dotarcie na zajęcia na czas. Jeśli podnoszenie kwalifikacji odbywa się w czasie wolnym od pracy, pracownikowi nie przysługuje zwolnienie ani z całości, ani z części dnia pracy.

Uregulowany przepisami kodeksu pracy urlop szkoleniowy przysługuje wyłącznie na przystąpienie do określonej kategorii egzaminów kończących podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Jego wymiar jest niezmienny bez względu na to, czy pracownik podnosi kwalifikacje z inicjatywy pracodawcy, czy jedynie za jego zgodą.

Pracodawca ma obowiązek udzielać urlopu szkoleniowego w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z jego rozkładem czasu pracy. Urlopu tego udziela na wniosek podwładnego.

Prawo do urlopu szkoleniowego nie przysługuje pracownikowi, który podnosi kwalifikacje w formie studiów podyplomowych. Takie studia mogą się zakończyć egzaminem końcowym lub złożeniem pracy końcowej, a żadna z tych form nie została enumeratywnie wskazana przez ustawodawcę w k.p.

Uprawnienie celowe

Urlop szkoleniowy nie stanowi dodatkowego wolnego dla pracownika. Przysługuje on pracownikowi wyłącznie w trakcie kształcenia, aby umożliwić mu przygotowanie się do egzaminu. Nie może on zatem skorzystać z tego urlopu po egzaminie czy po obronie pracy dyplomowej. Niewykorzystany urlop szkoleniowy przepada.

Urlop szkoleniowy jest niezależny od urlopu wypoczynkowego. Nie przysługuje za niego pracownikowi żadne inne świadczenie, jak choćby ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane dni urlopu.

Więcej niż kodeks

Pracodawca nie może zmniejszyć podwładnemu wymiaru przysługującego mu urlopu szkoleniowego. Może natomiast udzielić go w wyższym wymiarze, określając jego dni w łączącej strony umowie szkoleniowej.

W niektórych przypadkach uprawnienia pracownika związane z urlopem szkoleniowym zostały uregulowane w odmienny sposób na mocy przepisów szczególnych. Przykładowo art. 78c ustawy z 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze stanowi, że pracownikowi przysługuje prawo do urlopu płatnego w wysokości 80 proc. wynagrodzenia, w wymiarze 30 dni kalendarzowych, na przygotowanie się do egzaminu adwokackiego. Ponadto pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w celu uczestniczenia w egzaminie wstępnym na aplikację i egzaminie końcowym.          

Zdaniem autorki

Ogólna zasada zobowiązująca pracodawcę do ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych nie oznacza bezwzględnego wymogu akceptacji każdego rodzaju dokształcania podjętego przez zatrudnionego. Jeśli jednak pracownik zdecyduje się na poszerzenie swoich kompetencji bez zgody czy inicjatywy pracodawcy, wówczas pracodawca może (ale nie musi; wszystko zależy od indywidualnych ustaleń pomiędzy stronami) przyznać podwładnemu bezpłatny urlop lub zwolnić go z całości albo części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia (art. 103[^6] k.p.).

Artykuł "Wolne na naukę przed egzaminem"autorstwa Barbary Klimczyk ukazał się 27 września 2018 roku w dzienniku Rzeczpospolita.